La Universidá d'Uviéu y el Gobiernu d'Asturies van collaborar para la recuperación de la memoria histórica de les victimas de la guerra civil y la dictadura franquista. Dambes entidaes suscribieron güei un conveniu de collaboración que foi robláu por Ignacio Villaverde, rector de la Universidá d'Uviéu, y Ovidio Zapico, conseyeru d'Ordenación del Territoriu, Urbanismu, Vivienda y Derechos Ciudadanos. L'alcuerdu haise escenificado na Sala de Profesores del Edificiu Históricu, onde s'alluga un llenzu del rector Nales, fusiláu poles tropes franquistes el 20 de febreru de 1937.

Esti conveniu de collaboración enmarcar na Llei del Principáu d'Asturies 1/2019, de 1 de marzu, para la recuperación de la memoria democrática, qu'establez ente los sos oxetivos alcontrar a les persones sumíes mientres la guerra civil y la dictadura franquista. La llei escuerre faer efectivos los derechos de los sos familiares a llograr información sobro'l so paradoriu y, si procede, identificar los sos restos, según realizar un censu de les persones sumíes non alcontraes y un bancu de datos de los restos de cadabre ensin identificar. 
 
El rector Ignacio Villaverde calificó como un actu de xusticia” la recuperación de la memoria histórica y l'arreglu de la dignidá arrebatada a les víctimes de la guerra civil y el franquismu. Villaverde destacó que la universidá, como motor de la conocencia n'Asturies, tien la obligación moral” de contribuyir nesta xera. El rector recordó que yá'l Claustru Universitariu aprobó n'ochobre del añu pasáu por asentimientu y con una zarrada ovación les midíes presentaes pola Comisión de la Memoria Histórica de la universidá qu'incluyíen, ente otres, la retirada del títulu de rector honorariu a Franco.

El conseyeru Zapico destacó que les alministraciones “tenemos de saldar una delda histórica colos familiares de los represaliaos de la dictadura franquista” y comprometióse a trabayar, dende'l so departamentu, en favor de “la verdá, la xusticia, l'arreglu del dañu y sobremanera pola garantía de la non repetición”. Zapico añedió que, a diferencia de los Executivos d'otres comunidaes autónomes, el Principáu tien como oxetivu postreru apurrir a los familiares los restos de los sos seres queríos “pa cerrar el círculu y desaniciar, anque sía mínimamente, el dolor causáu a estes víctimes” y, d'ende, la importancia de los trabayos d'identificación que va llevar a cabu la Universidá d'Uviéu gracies a esti conveniu. 

La Universidá d'Uviéu, acordies con el conveniu, comprometer a realizar les xeres d'investigación y espardimientu social de los trabayos de localización, prospección, escavación, exhumación, estudiu ya identificación de víctimes y persones sumíes mientres la guerra civil o na represión política de la dictadura franquista. Estes actividaes van ser coordinaes y realizaes pol grupu d'investigación n'Arqueoloxía ARQUEOS, que lidera José Avelino Gutiérrez González, catedráticu d'Arqueoloxía de la Universidá d'Uviéu. 

Esti grupu ta especializáu na investigación arqueolóxica del pasáu y la xestión del patrimoniu cultural; desenvolvió múltiples proyectos d'investigación n'arqueoloxía, antropoloxía física y arqueometría. Ta allugáu nel Departamentu d'Hestoria de la Universidá d'Uviéu, qu'integra tamién l'equipu qu'ellaboró la base de datos de fueses comunes y persones sumíes na guerra civil y na dictadura franquista, que constitúi'l corpus documental más completu disponible pa la identificación y localización de los llugares onde s'atopen los restos de persones sumíes que van ser oxetu de les actuaciones recoyíes nesti conveniu.
 
La Universidá d'Uviéu va llevar a cabu tamién la localización, prospección, escavación de fueses y llugares d'enterramientu, exhumación, estudiu ya identificación de les persones sumir y asesinar mientres la guerra civil y la represión posterior, mientres la dictadura franquista, según l'estudiu de los oxetos acompañantes, del escenariu d'entierru y de les circunstancies que dexen identificar les causes y procesos d'execuciones y d'enterramientos illegales. Coles mesmes, la universidá asturiana va encargar de recoyer les amueses ósees de los restos esqueléticos desaterraos, destinaes a los analises xenéticos, que faciliten la posterior identificación de los restos desaterraos. Igualmente, la institución académica va llevar a cabu les actividaes d'espardimientu científicu y de divulgación social de los trabayos efectuaos y de les resultancies consiguíes n'aplicación del conveniu. 
 
Pela so parte, el Gobiernu del Principáu d'Asturies, al traviés de la Conseyería d'Ordenación de Territoriu, Urbanismu, Vivienda y Derechos Ciudadanos, comprometer a apurrir el financiamientu necesariu pa realizar estes acciones. Con esti propósitu y en virtú del conveniu, que va tener xuna vixencia de dos años, l'Alministración autonómica va apurrir a la universidá 80.000 euros anguaño y otros 80.000 en 2024. L'Executivu rexonal va apurrir la información necesaria pa llevar a cabu los trabayos oxeto del conveniu y va apurrir a la Universidá d'Uviéu, pa realizar los correspondientes analises xenéticos, les amueses d'ADN que se fueron tomando a familiares de víctimes qu'asina lo solicitaron.