España asitiar en 2020 a la cabeza ente los países con un mayor escesu de mortalidá acomuñada a la COVID-19. Este ye unu de les resultancies más destacaes pal nuesu país del estudiu realizáu pol Consorciu de Mortalidá COVID-19 (C-MOR) que representa a 33 instituciones y del que la Universidá d'Uviéu ye la única representante n'España. El consorciu comparó la mortalidá en 22 países y territorios nos cinco años anteriores coles muertes ente xineru y agostu de 2020 y afayó que, sosprendentemente, dalgunos amosaben un escesu de mortalidá por toles causes,  ente qu'otros teníen un escesu de mortalidá mínimu o inclusive menguáu.

 

La mortalidá por toles causes, tanto en total como pa homes y muyeres, foi más alta mientres 2020 en comparanza col promediu de los cinco años anteriores en Brasil, Chipre, Reinu Uníu, Gales, Francia, Italia, Irlanda del Norte, Escocia, Estaos Xuníos, Eslovenia, Suecia y España. Ello ye que el mayor escesu de mortalidá, reparar n'Inglaterra y Gales, España, Estaos Xuníos, Escocia, Brasil ya Irlanda del Norte. Foi menos pronunciáu en Francia, Italia, Eslovenia, Chipre y Suecia.

 

L'informe ellaboráu poles 33 instituciones representaes en C-MOR refundia tamién otra conclusión relevante. Y ye que, dientro de los países con una tasa de mortalidá más alta en 2020, la COVID-19 foi la causa primaria de muerte en Brasil, Irlanda del Norte, Escocia, España, Eslovenia y Suecia y como causa primaria o subxacente n'otros cinco: Chipre, Inglaterra, Gales, Francia, Italia y Estaos Xuníos. 

 

El trabayu revela amás que, nos países con un escesu de muertes estadísticamente significativu mientres 2020, les muertes reportaes pola COVID-19 fueron la causa del 68,55 del escesu de muertes n'España, el 80,7% n'Estaos Xuníos y el 96% n'Inglaterra y Gales. En Brasil, Francia, Italia, Irlanda del Norte y Escocia, la contribución de la COVID-19 al escesu de muertes pue superior al 100%. Per selmanes, y nel casu d'España, el mayor escesu de muertes rexistrar nel periodu entendíu ente'l 16 de marzu y el 26 d'abril. 

 

El autores del estudiu destaquen nel so informe qu'entender l'impactu de la pandemia, tres l'apaición del SARS-CoV-2 foi un desafíu pa la comunidá científica. La estadística de mortalidá por COVID-19 nun tien en cuenta aspecto como l'accesu llindáu a les pruebes médiques, la tensión sobro los sistemes de salú o les muertes derivaes de les midíes de restricción. En resume, la radiografía realizada por C-MOR reconoz que los países de too el mundu escarecen d'una imaxe precisa de la carga de mortalidá directa ya indireuta por COVID-19.

 

El investigadores d'esti consorciu internacional, ente ellos los pertenecientes a la Unidá d'Investigación n'Emerxencia y Desastre del Departamentu de Medicina de la Universidá d'Uviéu, respondieron a esti problema mundial col diseñu d'un proyectu a escala global que se centró en midir l'escesu de mortalidá acomuñáu a la COVID-19. 

 

Los socios del consorciu arrexuntaron y analizaron cinco años de datos de mortalidá de fontes principalmente primaries. El so trabayu y collaboración dieron los sos frutos con un conxuntu de datos global centráu nel escesu de mortalidá dende l'entamu de la pandemia hasta agostu de 2020. El so trabayu foi publicáu nel International Journal of Epidemiology pola Oxford University Press (Escesu de mortalidá por toles causes y mortalidá rellacionada con COVID-19: un analís temporal en 22 países, dende xineru hasta agostu de 2020).

 

"A midida que les enfermedaes infeicioses emerxentes y reemergentes vuélvense más comunes, les nueses resultancies brinden llecciones pervalibles sobro l'impactu que les epidemies pueden tener nes poblaciones y tamién ufierten información sobro lo que puede faese p'apangar esti impactu", comenta'l profesor Pedro Arcos de la Universidá d'Uviéu.

 

L'estudiu amuesa que dalgunos de los 22 territorios aumentaren l'escesu de mortalidá por toles causes (Brasil, Inglaterra, Francia, Italia, Irlanda del Norte, Escocia, España, Suecia, EEXX y Gales), dalgunos teníen un escesu de mortalidá insignificante (Austria, Cabu Verde, Colombia, Chipre, Estonia, Israel, Noruega, Eslovenia y Ucrania), y dalgunos inclusive amenorgaren l'escesu de mortalidá (Australia, Dinamarca y Xeorxa).

 

L'estudiu dexó evaluar tamién l'impactu de les midíes de restricción asumíes poles autoridaes gubernamentales sobro l'escesu de mortalidá. El autores señalen que, con calter xeneral, los países con mayor escesu de mortalidá tendíen a tener midíes de control llindaes o retrasaes y viceversa. Amás, l'estudiu describe que el patrones de mortalidá atopaos nos casos d'Australia, Cabu Verde y Colombia probablemente tean influyíos enagora de la pandemia nestos países, coles sos llatitúes más al sur.

 

Estes resultancies representen unu de los estudios más grandes y estensos de la mortalidá pola pandemia realizáu hasta la fecha, qu'utilizó predominantemente fontes nacionales y primaries, a diferencia de los conxuntos de datos disponibles públicamente. El trabayu del consorciu sigue en marcha.

 

El profesor Pedro Arcos y el Dr. Ángel Fernández, investigador de la Universidá d'Uviéu, coinciden en señalar que "el consorciu ta arrexuntando viviegamente datos de vixilancia precisos y oportunos. Non solo vamos siguir monitoreando l'escesu de muertes, sinón que tamién vamos empezar a estudiar la carga de morbilidad por COVID-19. Estos analises van ayudanos a entender meyor y embrivir los efectos multidimensionales del virus na salú".

 

Referencia

Observed 2020 mortality rate vs 2015–2019 average mortality rate (per 100 000 population) and stringency index (SI, %) for total population and by sex for countries providing monthly data (solid vertical line indicates the start of the reported COVID-19 deaths). International Journal of Epidemiology. Oxford University Press

 

Miembros del consorciu que contribuyeron al estudiu

1. CERICLET- Interdepartmental Center for Clinical and Translational Research, University of Perugia School of Medicine, Perugia, Italy

2. Communicable Diseases, National Institute of Public Health, Ljubljana, Slovenia

3. Department of Basic and Clinical Sciences, University of Nicosia Medical School, Nicosia, Cyprus

4. Department of Drug and Infectious Diseases Epidemiology, National Institute for Health Development, Tallinn, Estonia 5.

Department of Epidemiology and Biostatistics, Institute of Collective Health (ISC), Fluminense Federal University Niterói, Brazil

6. Department of Epidemiology, Center for Public Health, Medical University of Vienna, Vienna, Austria 7.

Department of Global Public Health, Karolinska Institutet, Stockholm, Sweden

8. Department of Health Management and Health Economics, University of Oslo, Oslo, Norway

9. Department of Medicine, University of Uviéu, Uviéu, Spain

10. Department of Preventive Medicine and Population Health, University of Texas Medical Branch, Galveston, TX, USA 11.

Department of Primary Care and Population Health, University of Nicosia Medical School, Nicosia, Cyprus

12. Department of Public Health, University of Copenhagen, Copenhagen, Denmark

13. Department of Registries, National Institute for Health Development, Tallinn, Estonia 14.

European Commission Joint Research Centre, Ispra, Italy

15. Faculty of Medicine, Bogomolets National Medical University, Kyiv, Ukraine

16. Faculty of Medicine, Tel Aviv University, Tel Aviv, Israel

17. HSE-Health Protection Surveillance Centre, Dublin, Ireland

18. Institute of Studies in Collective Health (IESC), Federal University of Rio de Janeiro, Rio de Janeiro, Brazil

19. Israel Center of Disease Control, Ministry of Health, Ramat Gan, Israel

20. Medicine Faculty, Cooperative University of Colombia, Villavicencio, Colombia 21.

Methods and Analysis, Statistics Denmark, Copenhagen, Denmark

22. National Center for Disease Control and Public Health, Tbilisi, Xeorxa 23.

National Health Observatory, National Institute of Public Health, Praia, Cape Verde 24.

National Statistics Office of Xeorxa, Tbilisi, Xeorxa 25.

Nature, Life and Environment Sciences Department, University Jean Piaget of Cape Verde, Praia, Cape Verde 26.

Population Health Research Institute, St George's, University of London, London, UK

27. Public Health School, National Institute of Public Health, Ljubljana, Slovenia

28. SC Center for Rural and Primary Health Care and Department of Geography, University of South Carolina, Columbia, SC, USA 29.

School of Health and Social Development, Deakin University, Melbourne, Australia 30.

University of Nicosia Medical School, Nicosia, Cyprus

31. University of Nicosia, Nicosia, Cyprus

32. University of Perugia School of Medicine, Perugia, Italy

33. University of Rennes, EHESP, REPERES—HALA 7449, Rennes, France