Xuna investigación desenvuelta poles universidaes d'Uviéu, Autónoma de Madrid y l'Institutu d'Investigación en Recursos Cinexéticos (IREC), en collaboración coles ONG WWF-España y SEO/BirdLife, amuesa xuna relación directa ente'l cayente de pareyes reproductores de bilanu real (Milvus milvus) rexistraes nos censos nacionales de la especie realizaos n'España nos postreros 20 años y l'envelenamientu de fauna recoyíu nes estadístiques oficiales n'ese mesmu periodu. 

 

Ensame de sustances tóxiques, dende los venenos usaos illegalmente hasta los pesticidas d'usu llegal, pasando por fármacos d'usu veterinariu o metales como'l chombu de la munición de caza, suponen xuna importante amenaza pa la biodiversidá. Estos compuestos tóxicos maten cada añu a miles d'exemplares de diverses especies monteses. Ello ye que la Unión Internacional pal Caltenimientu de la Naturaleza (UICN), considera l'envelenamientu como xuna de les principales amenaces pa más de 2.600 especies animales en tol mundu, incluyendo más de 240 especies d'aves rapazos y carnívoros. 

 

Dellos exemplos ilustren el riesgu que suponen los tóxicos pa la fauna montesa, dende'l cayente de ferres y otros rapazos nos años 50 rellacionáu con pesticidas como'l DDT o los ciclodienos, hasta'l más recién colapsu de les utres n'Asia, al consumir carroñas d'animales trataos col compuestu veterinariu diclofenaco. Pero, a pesar de lo paradigmático d'estos casos, la relación ente la intoxicación de los individuos y el cayente de les sos poblaciones establecióse xeneralmente combinando datos d'intoxicación, recoyíos en campu, con modelizaciones y otros métodos indirectos pa inferir asina los cambeos na población. La dificultá de consiguir datos nel campu, tanto de la situación de les poblaciones, como, sobremanera, de la mortalidá d'individuos y les sos causes (especialmente si se trata d'actividaes illegales), llinda enforma l'establecimientu de relaciones más directes, esto ye, que coincidan a una escala más fina nel espaciu y nel tiempu, ente la mortalidá d'individuos por causes non naturales y el cayente de les sos poblaciones, particularmente en grandes estensiones. 

 

El trabayu, publicáu en The Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), revista oficial de l'Academia Nacional de Ciencies d'EEXX, demuestra cómo la medría del envelenamientu de bilanos reales en cada localidá (cuadrícules 10 x 10 km) mengua la población reproductora de la especie, y aumenta el so riesgu d'estinción local; destacando amás el potencial de la especie como centinela del impactu de compuestos tóxicos na biodiversidá. La investigación tamién sorraya'l papel de los perros como indicadores del envelenamientu illegal de fauna montesa. Ello ye que naquellos llugares onde se rexistró un mayor númberu de perros envelenaos, reparóse un mayor cayente de la población reproductora de bilanos reales, siendo mayor tamién la probabilidá de desapaición de la especie. 

 

El trabayu utilizó los rexistros de 1.075 bilanos sospechosos de morrer envelenaos, de los cualos más del 50% confirmáronse intoxicaos con aldicarb y carbofurano, compuestos que'l so usu ta anguaño prohibíu na Unión Europa. Estes resultancies destaquen la gran importancia de la llucha contra l'envelenamientu — sobremanera illegal, pero tamién con compuestos d'usu llegal como, por casu, rodenticidas, detectaos en dalgunos de los animales analizaos — nel caltenimientu d'una especie como'l bilanu real, catalogada n'España como "En peligru d'estinción". La investigación supon amás una meyora a la de demostrar la relación directa ente la mortalidá non natural de fauna y el cayente de les poblaciones de les especies afectaes, daqué qu'hasta la fecha solo demostrárase usando inferencias o modelizaciones, métodos válidos y relevantes, pero indirectos. 

 

Demostrar la esistencia d'una relación directa ente la intoxicación d'exemplares d'una especie y l'amenorgamientu de les sos poblaciones nel campu, puede ayudar a regular l'usu de compuestos tóxicos, que munches vegaes acaben en pleitos nos que evidenciar esta relación directa resulta fundamental. Nesti sentíu, l'equipu firmante del trabayu destaca'l potencial de los datos recoyíos periódica y sistemáticamente en campu, tanto por aciu censos basaos nel trabayu de voluntarios y ONG, como arrexuntaos de fontes oficiales,  a la d'analizar l'impactu de los compuestos tóxicos nes poblaciones d'especies monteses.

 

Referencia completa del trabayu

 

Mateo-Tomás, P., Olea, P.P., Mínguez, Y., Mateo, R., Viñuela, J. Direct evidence of poison-driven widespread population torne in a wild vertebrate. The Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).