Un equipu internacional de científicos coordinaos polos Doctores Kim Worley y Jeffrey Rogers del Centru Baylor de Secuenciación del Xenoma Humanu en Houston (EEXX) completó la secuencia del xenoma del tití común. Esta ye la primer secuencia d'un primate nativu del continente americanu (monos del Nuevu Mundu). Nesti trabayu participaron dos grupos españoles: l'empobináu por Carlos López-Otín, nel Institutu d'Oncoloxía de la Universidá d'Uviéu, con David Rodríguez, Xose S. Ponte y Víctor Quesada, y el de Tomás Marqués-Bonet, nel Institutu de Biologia Evolutiva (CSIC-UPF) de Barcelona, con Belén Lorente-Galdós.

L'estudiu analizó les característiques xenétiques de la caña más alloñada de los humanos nel árbol evolutivu de los primates y vien complementar los realizaos n'otros más cercanos como l'orangután o'l chimpancé, a los que yá contribuyeron los grupos d'investigación de la Universidá d'Uviéu y del Institutu de Bioloxía Evolutiva.

El trabayu, que se publicar güei na revista Nature Genetics, apurre nueva información sobre la fisioloxía del tití, incluyendo peculiaridaes como'l so amenorgáu tamañu y el so particular sistema reproductivu. Asina, esti estudiu revela característiques xenétiques úniques reparaes nel tití, como variantes en distintos xenes que podríen tar rellacionaes col fechu de que los titíes sían los más pequenos d'ente tolos primates. "Ye bien sabíu qu'un tamañu corporal amenorgáu implica mayores requerimientos metabólicos. En concordanza con esti principiu biolóxicu, atopemos variantes xenétiques nel tití rellacionaes cola tasa metabólica y la regulación de la temperatura corporal según con distintes hormones y factores de crecedera¨, dixo la Dra. Kim Worley.

L'analís de los múltiples xenes de proteasas del tití per parte del grupu del Dr. López-Otín dexó afayar una variación nel xen MMP19 que puede afectar al sistema de control de la crecedera. A esti descubrimientu añeden otros que les sos consecuencies podríen influyir tantu nes característiques reproductives como na respuesta inmune d'estos diminutos primates. "Amás d'atopar esta variantes", esplica David Rodríguez, "pudimos reparar un mecanismu genómico, llamáu retrotransposición, que paez influyir notablemente na evolución del tití".

Carlos López-Otín rellaciona estos descubrimientos con unu de los oxetivos fundamentales del so grupu. "El desenvolvimientu del cáncer ta rellacionáu col númberu de célules que tien un individuu: a mayor númberu de célules, mayor la probabilidá de qu'una d'elles conviértase en tumoral", esplica. "El tití, siendo'l primate con menor númberu de célules, probablemente tien relaxaos los mecanismos antitumorales con al respective de los humanos".

Pela so parte, el grupu del Dr. Marqués-Bonet identificó les rexones duplicaes nel xenoma del tití, y señala que "les resultancies llograes pol nuesu grupu paecen rellacionase con otra característica distintiva d'esti primate: los titíes mellizos intercambien célules mientres tán nel úteru maternu". Esta característica nun se da n'otros mamíferos de forma natural, y, cuando se provoca, produz problemes médicos.

Otru de los aspeutos destacaos del estudiu foi l'asociación de determinaes variantes xéniques con una llamativa particularidá reproductiva del tití. "A diferencia de los seres humanos, los monos tití dan a lluz ximielgos de manera bien frecuente, lo cual paez acomuñar con variantes concretes del xen WFIKKN1", indica la Dra. Worley. Esti xen puede actuar como una especie de interruptor ente embaranzos múltiples y únicos, anque nun ye l'únicu xen arreyáu. Esti afayu podría aplicase a los estudios de los embaranzos múltiples n'humanos.